Specyfika uzależnienia krzyżowego

Nazewnictwo uzależnień okazuje się być w ostatnich latach sporym wyzwaniem. Generuje spore zamieszanie zwłaszcza, gdy przedmiotem analizy staje się tak zwane uzależnienie krzyżowe. Warto więc usystematyzować naszą wiedzę na jego temat.

Uzależnienie krzyżowe – próba definicji

W placówkach odpowiedzialnych do niedawna jedynie za leczenie alkoholików oraz tych, które do niedawna zajmowały się jedynie wspieraniem osób zmagających się z narkomanią, coraz częściej leczeni są pacjenci charakteryzujący się uzależnieniem w tym samym czasie nie od jednej, ale od wielu substancji psychoaktywnych. Dla współczesnych pacjentów, zwłaszcza tych młodych wiekiem, „historyczne” podziały uzależnień zdają się nie mieć większego znaczenia. W rezultacie mamy do czynienia z osobami, które nie stronią od jakichkolwiek środków uzależniających. Sama droga do uzależnienia takich osób także różni się od tej, jaką mają na swoim koncie starsze pokolenia. Osoby, które mają więcej niż 45 lat i zmagają się z nałogiem wywodzą się przede wszystkim z tej grupy, która początkowo sięgała jedynie po alkohol. Tymczasem najmłodsi uzależnieni, choć zaczynają tak samo, bardzo szybko uzupełniają „repertuar” o środki psychoaktywnych. Tu warto wspomnieć nie tylko o środkach z grupy opioidów takich, jak morfina i heroina, ale również o pochodnych kannabinoli, lekach uspakajających lub nasennych, środkach pobudzających takich, jak amfetamina i kokaina oraz o środkach wziewnych.

Praca z „nowymi uzależnionymi”

Opisywana sytuacja stanowi poważny problem diagnostyczny odczuwany zwłaszcza przez młodszych stażem terapeutów. Już samo rozpoznanie nie jest proste, skoro konieczne jest ustalenie, czy mamy do czynienia z osobą uzależnioną od konkretnego środka, czy też taką, która decydowała się jedynie na jego sporadyczne testowanie. Konieczne jest zatem nie tylko uzupełnianie wiedzy na bieżąco, ale i duża doza cierpliwości. Sytuacji nie ułatwiają także sami pacjenci, którzy nawet szukając pomocy w wyjściu z nałogu nie uważają, aby ich „dodatkowe” problemy były takimi, które zasługują na uwagę lekarza. Czasem dopiero konkretne pytanie o ilość i częstość zażywania uświadamia, że sytuacja jest zdecydowanie bardziej skomplikowana niż chciałby to widzieć pacjent.

A jednak nawet w takim przypadku mówienie o uzależnieniu krzyżowym nie zawsze jest uzasadnione. Zgodnie z definicjami naukowymi można o nim mówić dopiero wtedy, gdy jedna substancja (lub ich grupa) charakteryzuje się zdolnością do wytłumienia charakterystycznych objawów zespołu abstynencyjnego, który został wywołany po odstawieniu innej substancji (lub jej grupy). Prowadzi to, w praktyce, do podtrzymywania stanu uzależnienia fizycznego. Uzależnienie krzyżowe charakteryzuje się więc tym, że ułatwia uzależnienie od danej substancji przez to, że pacjent ma już problem z uzależnieniem od jakiejś innej, pokrewnej. Co warte podkreślenia, uzależnienia krzyżowe często mają nieco mniej oczywistą postać niż mogłoby się to początkowo wydawać. Tu warto wspomnieć choćby o coraz częściej badanych powiązaniach alkoholu oraz środków psychoaktywnych i lekami, często przyjmowanymi przez pacjentów na skutek chorób przewlekłych takich, jak choćby częsta u alkoholików cukrzyca. Interakcja alkoholu i leków często bywa ignorowana, tymczasem okazuje się, że może stać się źródłem wielu problemów. Osoby sięgające po napoje alkoholowe muszą mieć świadomość tego, że łączenie go z lekami, jest w stanie doprowadzić do poważnego uszkodzenia wielu narządów wewnętrznych. O takich powiązaniach mówi się, między innymi, w odniesieniu do antybiotyków oraz leków przeciwzakrzepowych.

Dowiedz się więcej na stronie: https://osrodkiterapeutyczne.pl/